فقیه اهل بیت
روش تبلیغی و تدریسی حضرت استاد
تعمّق و پژوهش در تاریخ اسلامی
تفسیر قرآن کریم
اجازه نقل روایت از آیت الله صفائی خوانساری
اجازه اجتهاد از آیت الله شیخ علی معصومی وثوق
اجازه اجتهاد از آیت الله شبیر حسن نجفی هندی ( رحمت الله )
متن اجازه اجتهاد حضرت استاد به قلم آیت الله العظمی شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری ( رحمت الله )
مرحوم آیت الله العظمی شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری ( رحمت الله )
آرشیو » زندگی نامه استاد
روش تبلیغی و تدریسی حضرت استاد
حضرت استاد دائماً و مؤکداً به طلاب علوم دینی توصیه می کنندکه: « ما طلبه ها در عمل به این آیه کوتاهی می کنیم: {فَلَو لا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرقَهٍ مِنهُم طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنذِرُوا قَومَهُم إِذا رَجَعُوا إِلَیهِم لَعَلَّهُم یَخذَرُونَ} . ما باید درس را به نحو احسن بخوانیم و آن را در بین مردم تعلیم دهیم تمام این درس خواندن ها ثمره آن أوّلا عمل کردن خود ما و ثانیاً تعلیم و در نهایت عمل کردن خلق الله است. و تا این تعلیمات در بین مردم نرود، ما نمی توانیم تأثیری دینی در جامعه مان داشته باشیم» . لذا این طرز فکر و این منهج استاد، ایشان را واداشته تا از اوائل جوانی خود و از اوائل دوران تحصیلی در حوزه علمیه، جلسات فقه و تفسیر و تاریخ و اخلاق خود را بین جمیع اقشار و اصناف و طوایف مردمی، داشته باشند و عمده وقت خود را در این جهت صرف کنند با اعتقادی راسخ و محکم ! و همیشه تأکید می کنند که ما طلبه ها بعد از درس خواندن جدی و محکم و تقوای جدی ومحکم، باید خیالمان راحت باشد که خداوند متعال ما را به رضای خود راهنمایی می کند و به ما می فهماند که چه طور، کجا و به چه نحو باید خدمت کنیم و همیشه به این آیه استشهاد می کنند که : { وَالَّذینَ جاهَدُو فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا } «کسانی که در راه ما تلاش کنند ما آن ها را به راههای خود هدایت می کنیم ». و می فرمودند : « اگر دست را به خداوند بدهیم – حقیقتاً و واقعاً – آنگاه همه چیز حل شده است ».
اجازه اجتهاد از آیت الله شبیر حسن نجفی هندی ( رحمت الله )
اجازه اجتهادی هم « آیت الله شبیر حسن نجفی » نوشتند به تاریخ 1411 هـ . ق. ایشان از مجتهدین و فقهاء که اهل هند بودند و تلامذه مرحوم آیت الله العظمی حکیم ( رحمت الله ) بودند و در مشهد مقدس به تدریس خارج فقه می پرداختند و مقلدان و ارادتمندان بسیاری در پاکستان و هندوستان داشتند و از علمای بزرگ و معروف به شمار می آمدند. ترجمه اجازه اجتهاد حضرت آیت الله شبیر حسن نجفی هندی : به نام خداوند بخشنده مهربان ستایش مخصوص خداست به خاطر نعمت هایش، سلام و صلوات بر محمد و خاندان ایشان. اما بعد، از فضل و منت خداوند بر من این بود که مرا آشنا نمود با آقای فاضل ام دانشمند اهل عمل، شمشیر برنده و حجت پیروز شونده و نعمت سابغه، ماه تمام درخشان نورِ نور ده، خورشید تاریکی های سخت و مبهم، مجاهد و حمایت کننده از تشیع و اسلام، « سید پاک مرتضی خاتمی نقوی رضوی خوانساری » که بشارت بدهد او را خداوند رحمان به اینکه از او راضی است و برساند ایشان را به بالا تر از آنچه آرزو دارد. پس همانا یافتم ایشان را شخصیتی پژوهشگر و آگاه، جوهر وار و یکه تاز، تلاش گر در فرائض و کوشش گر در وظائف، آن کسی که در بالا بردن حق و حقیقت و میراندن باطل و گمراهی، گوی سبقت را در بر گرفته، و در یادگیری فهم عمیق دین الهی، خود را به تعب و سختی انداخته و در حال تلاش برای آموختن حلال و حرام از مأخذ ها و مدرک ها و دلیل های قرار گرفته شده نزد اساتید و بزرگان این فن می باشد در حالی که ایشان حائز درجه اجتهاد و مقام استنباط شده است البته پس از اینکه جانِ پاک خود را با معارف الهیه و کمالات انسانیه و اخلاق سامیه صیقل و رشد داده است پس بر خداوند متعال است که او را بدرخشاند و او را اجر و پاداش عنایت فرماید. و به سبب این اذن و اجازه، ایشان دیگر می تواند در امور حسبیّه که سرپرستی بر آن جز برای مجتهدین بزرگوار جایز نیست، سرپرستی نمایند. و نیز روایت کند آنچه را که نقل آن از برای من از احادیث اهل بیت عصمت و طهارت ( علیهم السلام ) صحیح می باشد. در پایان توصیه دارم ایشان را در دور نمودن شبهات گمراه کنندگان و همراهی دین قویم، و امیدوارم مرا در دعاهای شایسته خویش، چه در حال زندگانی ام و چه در حال مردنم فراموش نفرماید خصوصاً دعا برای تعجیل فرج را. (شبیر حسن نجفی ) 2شعبان المعظم 1411 قمری ( تاریخ نوشتار) 5 ذوالقعده 1411 قمری (تاریخ مهر و امضا)
متن اجازه اجتهاد حضرت استاد به قلم آیت الله العظمی شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری ( رحمت الله )
ترجمه: ( در اول پس از حمد الهی و صلوات بر نبی و آل و مدح علم و دانش و آوردن بعضی روایات و آیه شریفه، می نویسد که ): مخفی نماند که جناب عالم عامل ( یعنی دانشمندی که به دانش خود عمل می کند ) و ورع کامل ( یعنی ایشان ورع دارد یعنی شدت تقوی و خداترسی در او موجود است و نیز ورع او به درجه کامل یعنی درجات بالای تقوا رسیده است ) و کسی که مورد افتخار بزرگان است و حجّت برای اسلام می باشد، آقایی که سند است ( یعنی کلام او و شخصیت او به منزله سند معتبر قلمداد می شود ) سید مرتضی خاتمی که خداوند کمک خویش را برای او دوام بخشد، به حقیقت که جان شریف خود را در یادگیری علوم دینی و فنون فقهی به سختی و دشواری انداخته تا جایی که به شکر خدای تعالی به درجه اجتهاد نائل شده و به درجه استنباط رسیده است و باید که خدای تعالی را به خاطر رسیدن به این مرتبه جلیله و نعمت جزیله سپاس بگوید پس بنابراین می تواند سرپرستی کند در کارهایی که مربوط به فقهاء می باشد و نیز می تواند در حقوق شرعیه و سهم امام ( که خداوند در فرج ایشان تعجیل بفرماید ) تصرف نماید و در مواردش به مصرف رسانده و نیز حوزه های درسی را با آن اقامه نماید و نیز از جانب من اذن نقل روایت دارند به واسطه اساتید من ... 1- ترجمه : بزرگان اساتید من : مرجع مسلمانان در زمان خود : سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ ضیاءالدین عراقی و آقا بزرگ تهرانی بوده اند ( که من از آنها اجازه دارم و این اجازه را به شما منتقل می کنم ). در پایان ایشان را به تقوا و رعایت احتیاط سفارش کرده و امیدوارم که مرا از دعای خیر خویش چه در حال زنده بودن و چه بعد از مردنم، فراموش نکند. « نوشت این را بدست گناهکار خود محتاج ترین شخص به پروردگار خود ابوالفضل نجفی خوانساری در پنج ماه ذی الحجه 1406 ». 1- به نام خداوند بخشنده مهربان از من اجازه خواسته سید جلیل عالم، و من به او آنچه در این ورقه است اجازه نمودم و به محضر ایشان تقدیم کردم در مقابل مرقد آقا و مولای ما امام رضا علیه السلام در شب جمعه نهم ذی الحجه شب عرفه و از ایشان می خواهم که مرا از دعای خیر خود، فراموش نکند. ابوالفضل نجفی خوانساری 1406 هـ . ق
مرحوم آیت الله العظمی شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری ( رحمت الله )
« آشنایی ما با آقای خوانساری (رحمت الله ) از دوران نوجوانی من است که ایشان پاره ای از تابستان را به خوانسار می آمدند و معروف بود که ایشان عالمی بزرگی و مجتهد و فقیه هستند و از اساتید بزرگ حوزه علمیه قم به شمار می روند یکبار من از پدرم خواستم که ایشان را به خانه دعوت کند. پدر ما به خدمت ایشان می رسند و دعوت می کنند. ایشان یک روز تشریف آوردند منزل ما، این خیلی برای من مهم بود و خیلی خوشحال بودم. ایشان بسیار خوش اخلاق بودند، در اتاق نشستند. آن موقع من از روی رساله توضیح المسائل، مسئله ها را در دفتری نوشته بودم آن دفتر را آوردم و به ایشان نشان دادم با تبسم و خوشرویی آن را باز کردند و نگاه کردند. آنگاه با لهجه اصفهانی که داشتند با مزاح فرمودند : « این رسالتونست ؟ » موقع ظهر ایشان برای وضو جلوی نهر خانه مان آمدند که وضو بگیرند. من از کنارشان تکان نمی خوردم خیلی با دقت وضوی ایشان را نگاه کردم و سعی کردم مثل ایشان وضو بگیرم، این توجه به قدری در من تأثیر داشت که تا الآن هم وضوی من به همان به نحو است. از آنجا بود که رابطه من با ایشان ترک نشد از ابتدای طلبگی خودم تا به آخر حیات ایشان رابطه ما برقرار بود و از ابتدای طلبگی مشوق و راهنمای من در تمام مراحل بودند و همیشه از من امتحان می کردند و اصلاً نحوه ایشان طوری بود که هر طلبه ای که خدمتشان می رسید، از وی سوال می کردند : « چه می خوانی ؟ » آنگاه از درس های او، او را امتحان می کردند و همیشه توصیه می فرمودند که چه کتابی را بخوان و چه مطالعه ای داشته باش. یک بار پس از سوالاتی که از من کردند فرمودند : « صلاة حاج آقا رضا را بخوان.» یک بار دیگر فرمودند : « حاشیه مشکینی بر کفایه را بخوان » و همینطور تا اینکه در آخرین بار، امتحان چند ساعتی از من گرفتند و بعد فرمودند : « شما مجتهد هستید و دیگر حرام است که تقلید کنید » به ایشان عرض کردم : « آیا حاضر هستید که این مطلب را در برابر ضریح امام هشتم ( علیه السلام ) شهادت دهید ؟ » چون من خیلی در آن ایام شک در صحت استنباطاتم داشتم و خیلی ترس داشتم که نکند مجتهد نباشم آنگاه فتوی دادن و عمل به آن حرام است و اگر مجتهد باشم عمل به فتاوای دیگران حرام باشد و ... ایشان فرمودند : « بله من حکم اجتهاد شما را در برابر ضریح امام هشتم ( علیه السلام ) می نویسم ». آنگاه در سفری که به مشهد رفتیم و خیلی از رفقاء هم که خبر را شنیده بودند آمدند و جمع شدند به حرم امام رضا علیه السلام رفتیم که در شب جمعه و شب عرفه ی 1406 هجری قمری بود که در آنجا اجازه ی اجتهاد من را نوشتند ».
سفر به نجف اشرف
« در سال پنجاه و هفت هجری شمسی در محضر ایشان به نجف اشرف رفتیم و بیش از یک ماه این سفر به طول انجامید، به دیدار آیت الله العظمی خوئی که رفتیم، از تمام مسئولین دفتر ایشان تا خود آقا، عجیب احترام خاصی به ایشان می گذاشتند. در آنجا ایشان مرا به استاد خودشان حضرت آیت الله العظمی خوئی معرفی کردند و عرض کردند: آقای خاتمی چندین سال است که شاگرد ماست و هر چه خوانده را می تواند درس بدهد. اینجا بود که آقای خوئی اعجاب کردند و تحسین نمودند. بعد ایشان طلب وکالت برای من نمودند که ایشان بلافاصله قبول کردند و من را وکیل خود قرار دادند. بعد آقای خوئی به بازدید ایشان آمدند که این اقدام را معمولا علماء به هم به سطحان خود میگذارند و معمولا به بازدید شاگردان نمی روند ولی این اقدام خاص آقای خوئی اهمیت علمی و عملی ایشان را جلوه می داد. به دیدار مرحوم امام خمینی (ره) در نجف رفتم، ایشان نیز از آقای وثوق جویای احوال شدند و طلب ابلاغ سلام نمودند. در آنجا نیز من راجع به حسینیه خوانسار که اهل منطقه از من تقاضای اداره آنجا را نموده بودند سوال کردم که در آنجا در دهه آخر صفر، همه ساله مراسم تعزیه خوانی برپا می شود، و الان ازدحام جمعیت، باعث شده که حسینیه را خراب کنیم و توسعه دهیم آیا اذن می دهید؟ ایشان فرمودند: « تعزیه خوانسار از قدیم الایام معروف بوده و من نیز در کودکی با مادرم از خمین به آن حسینیه برای حضور در مراسم تعزیه آمده ایم و آقای بحرالعلوم (عالم خراسانی) از دوستان و از هم حجره ای های قدیم ماست و دائماً از اوضاع آنجا با خبرم» آنگاه راجع به توسعه حسینیه فرمودند: « بزرگ کنید » بعد تأملی کردند، سپس فرمودند « بزرگ کنید ». یعنی دو بار بر این مطلب تأکید کردند اینجا بود که وقتی من تأکید و تأیید ایشان را نسبت به آن مراسم تعزیه خوانی دیدم، بعضی تردیدها که در ذهنم بود زائل شد و اراده قوی و جدیدی در من دمیده شد ».
شاگردی محضر آیت الله شیخ علی معصومی (وثوق) ( رحمت الله )
حضرت استاد فرمودند: « مرحوم آیت الله شهید سعیدی بسیار اهل مزاح و شوخی با رفقا و دوستان و شاگردان خود بودند . از جهت علمی نیز مجتهدی توانا و صاحب فکر و رأی و هیچ گاه به سرعت اعتراف به علمیت کسی نمی کردند خصوصاً به مجتهد بودن فردی و خیلی در این مسأله […]
شاگردی در محضر آیت الله صدر زاده خراسانی
حضرت استاد که در آن سنوات، به همراه فراگیری درس های حوزوی، به سخنرانی و تدریس نیز همت خاصی داشتند، در بسیاری از محافل علمی و هیات مذهبی و مساجد به سخنرانی و تفسیر قرآن و تدریس فقه و احکام اسلامی می پرداختند. حضرت استاد فرمودند: « روزی وارد منزل پدر عیال حاج آقای نجفی شدم که دیدم جمعی از علماء دور هم نشسته اند و پدر عیال ما نواری از سخنرانی من را که ضبط شده بود برای آن ها گذاشته و آنها گوش می دادند من که وارد شدم آقای نجفی فرمود: ایشان است صاحب صدا، و سخنرانی از ایشان ضبط شده است، در میان جمع یکی از علماء بود که بعد با نام او آشنا شدم به نام آیت الله صدر زاده خراسانی، ایشان از مجتهدین و بزرگان بودندو خصوصا در ادبیات عرب بسیار متخصص و جدی بودند محضر مرحوم ادیب نیشابوری را تلمذ کرده بودند، ایشان یک اشکال ادبی به یکی از جملات گفته شده وارد نمودند، من در جواب خدمتشان عرض کردم که بنده کتب ادبی رائج در حوزه را نظیر جامع المقدمات، شرح الفیه سیوطی، مغنی و... را خوانده ام ولی باز احساس نیاز می کنم، ایشان فرمودند که مانعی ندارد من حاضرم برای شما تدریس بگذارم، من هم با کمال اشتیاق قبول کردم و بنا شد که خدمتشان برسم حدود دو سال هر روز محضرشان تلمذ می کردم. نحوه تدریس ایشان بدین نحو بود که هر کلمه را که می خواندم از جهت صرفی و نحوی باید بلافاصله مدرک آن را از کتب موجود پیدا کرده و به ایشان نشان می دادم و این شکل تدریس بسیار تأثیر بر ادبیات عربی من گذاشت که باعث شد بعد از گذشت مدتی، ایشان فرمودند که کافی است و ادبیات شما برای اجتهاد کفایت می کند. و نیز در محضر ایشان بسیار استفاده های اخلاقی و علمی نمودم» . حضرت آیت الله صدرزاده خراسانی ( رحمت الله ) عالمی بزرگ و فقیهی وارسته بودند که از شاگردان برجسته مرحوم آیت الله میرزا مهدی اصفهانی از بزرگان حوزه علمیه مشهد مقدس بوده و در مباحث عرفانی و معرفتی ناب مکتب اهل بیت ( علیهم السلام ) اهتمام خاصی داشتند.
مبارزات سیاسی حضرت استاد در کنار استاد خویش
اینجا بود که « سید مرتضی » جوان که گرم درس و بحث حوزوی و درگیر و دار مباحث فقهی و اصولی خویش بود به استادی عالم و عامل که از جهت علمی حوزه علمیه مشهد و قم را اخذ نموده و از جهت عمل، جهاد فی سبیل الله را راهرو خود نموده و بی […]
تلمذ محضر حضرت آیت الله شهید سعیدی رحمت الله علیه
« من از همان اوایل در محله غیاثی تهران رفت و آمد داشتم و از همان ایام بعضی همشهری های ما در آنجا سکونت و استقرار داشتند و دارند. در آن هنگام متوجه شدیم که قرار است یکی از علما از قم به آنجا بیاید و امامت مسجد امام موسی بن جعفر ( علیه السلام […]
ازدواج حضرت استاد
در حدود سال چهل و دو هجری شمسی نیمی، از دین ایشان به سبب جامه عمل پوشاندن به سنت خاتم پیامبران ( صلی الله علیه و آله ) کامل می گردد. استاد در این باره می فرمودند : « یک روز عصر به مسجد شاه سابق رفتم تا آن نماز مستحبی که مربوط به طلب […]
دروس حوزه ی علمیه
ورود به مدرسه علمیه آیت الله مجتهدی ( رحمت الله ) حضرت استاد می فرمودند :« من از همان طفولیت از پنج سالگی دروس حوزوی و اسلامی آغاز کرده بودم و پشت کار جدی در این زمینه داشتم. در همان دوران نوجوانی که به تهران آمده بودم با حوزه درس مدرسه ملا جعفر واقع در بازارچه نائب السلطنه در تهران یعنی مدرسه علمیه آقای مجتهدی وارد شدم و چند سال خدمت ایشان و اساتید آنجا درس خواندم که در آن زمان ادبیات عرب، منطق، مقداری از احکام و کتاب شرایع الاسلام که خود آقای مجتهدی ( رحمت الله ) درس می دادند در آنجا تدریس می شد. من تمامی دروس آنجا را خواندم و نیز مقداری کتاب شرایع را نیز خدمت ایشان تلمذ نمودم و در حقیقت از آنجا فارغ التحصیل شدم چون دیگر درسی در آنجا نبودی».
